نوعی دیگر 1 !؟
سلام
92.40
براساس آخرین برآوردها! جمعیت مشهد، بیش از سه میلیون است و گفته می شود 30درصد این جمعیت در شرق و شمال شرق شهر سکونت دارند. به نظرم طلاب و طبرسی اول، از شلوغترین محلات مشهد هستند.
مشهد با توجه به زیارتی بودن، دارای اقوام و نژادهای متعددی است که یکی از این اقوام، خاوری ها هستند که البته به بربری بیشتر مشهورند. گویا نان معروف بربری هم از این قوم، گرفته شده است.
این قوم طبق رسوم در چهارشنبه آخر صفـر، حلوایی درست می کنند که معروف به حلوای بربری است و مشهدیها معمولاً از این غذای نذری خوششان می آید. نمونه اش: گرامی مادرم، که معتقدند علاوه بر خوشمزه بودن، مقوی نیز هست.
از لحاظ ظاهری، قوم خاوری شباهتهای زیادی با قوم ترکمن و هزاره افغانستان دارد. البته ظاهرا، خودشان خودشان را خوب تشخیص می دهند! احتمالا شما هم که به مشهد مسافرت کرده اید، خاوری زیاد دیده اید. بویژه در شرق شهر و حومه حرم رضوی. در بین خاوری ها، شاید چهره ترین شخصیتها این اشخاص باشند: خداداد عزیزی حماسه ساز ملبورن و شهید بابا نظر ( خاطراتش در کتابی به همین نام منتشر شده است ) و شهید پرآوازه، حسن علیمردانی، که خیابان بیست متری طلاب به نام این اسطوره تنگه چزابه است .
هرچند که این قوم در سرتاسر ایران پراکنده‌اند، هنوز شمارشان در استان خراسان از همه‌جا بیشتر است بویژه مشهد و فریمان و روستاهای بین این دو شهر...
آنها نیز شیعه اثنی عشری هستند ولی کهن سالان ما عقیده به شیعه گرایی افراطی خاوری ها دارند!
من دوران اولیه تحصیلم ( دبستان و راهنمایی ) را در شرق مشهد گذراندم و هم کلاسی خاوری هم داشتم. اغلب دختران، علاوه بر چشمان بادامی کشیده، موهایی خرمایی روشن و لخت داشتند ( چشم سبز هم بینشان زیاد یافت می شد !)
البته در سالهای بالاتر و سکونت در غربِ مشهد*، به ندرت هم شاگردی از این قوم داشته بیدم تا دانشگاه که باز حضور این قوم پررنگ بود حتی در دانشگاه فردوسی مشهد هم جمعی از خاوری ها را در کسوت دانشجو و کارمند می توان دید بس فراوان...
به نظرم اقوام، با توجه به محل سکونتشان از نظر ظاهری شبیه هم هستند.
اضافه نوشت:
- " خاوریها نیز هزاره هستند، ولی از هزاره های غزنین یا پشتکوهی، هزاره های پشتکوهی اهل تشیع و از نظر مذهبی با هزاره های چهار اویماق که اهل تسنن هستند، تفاوت دارند ( از لحاظ مذهب) و در بخشهای مرکزی افغانستان که امروزه به هزاره جات موسوم است، زندگی می کنند. بخشی از این هزاره ها در سالهای نخست دهه 1890 میلادی مورد تعقیب و هجوم نیروهای امیر عبدالرحمن خان پادشاه افغانستان قرار گرفته و به ایران پناهنده شدند، این هزاره ها که ظاهرا به علت انتساب به «بند بربر» که موطن اصلیشان در افغانستان بود، بربری خوانده شدند. "
(کاوه بیات، صولت السلطنه هزاره و شورش خراسان، ص30 )
- حلوای بربری، نوعی حلوای تیره رنگ است که به نام "نذر بی بی زینب" تهیه نموده، به دعوت شدگان عمدتاً زنها می دهند. برخی از زنان بربری، عقیده دارند که این حلوا مخصوص زنهاست و مردها حق ندارند از آن بخورند! چون اگر بخورند، چه بسا چشم درد شده یا حتی کور شوند!؟
* غرب 20 سال پیش ها، نه غرب فعلی، که قاسم آباد و شهرکهای وکیل آباد را شامل می شود.